Een weercursus aan boord van twee klassieke Swans, dat was voor de peilbeheerders van Hoogheemraadschap van Delfland een bijzondere werkdag. Het weer is voor het waterbeheer een essentiële factor en de medewerkers van het Hoogheemraadschap proberen ieder jaar hun weerkennis bij te spijkeren. Dit jaar gebeurde dat op een wat minder gebruikelijke manier: aan boord van twee zeiljachten.

Op 23 mei 2012 om 09:00 uur stonden 13 nieuwsgierige waterbeheerders op de steiger in de Scheveningse jachthaven te kijken naar de Mandate (Swan 47, 1975) en de Ellinor (Swan 55, 1972). Schipper Cees van Nes van de Ellinor serveerde koffie in de kuip van de Ellinor en daarbij werd het programma van de dag besproken: 's ochtends weertheorie, 's middags zeilen.

Het werkgebied van het Hoogheemraadschap van Delfland ligt tegen de Noordzeekust aan. De overgang van zee naar land heeft een groot effect op de vorming van buien. Met behulp van een laptop met een daaraan een groot beeldscherm gekoppeld, werd duidelijk gemaakt hoe deze land-zee-overgang invloed heeft op het weer. Ook het effect van de tweede Maasvlakte en de Zandmotor voor de kust van Ter Heijde is daarbij besproken.

Na een leerzame ochtend werd er tijdens de lunch nog even nagepraat en vervolgens werden de boten klaargemaakt voor vertrek. Na uitleg over de boten en het gebruik van reddingsvesten vertrokken we naar zee. Het was prachtig weer, de zon scheen en er stond een zwakke tot matige wind uit het noordwesten. Eenmaal op zee werd koers gezet naar de Zandmotor zodat we die van dichtbij konden bekijken. Rond half vijf waren we weer terug in de haven. Onder het genot van een drankje hebben we nog even nagepraat. Het was iedereen uitstekend bevallen, mede door het weer en de bijzondere schepen.

Hieronder staan enkele foto's van de dag. Meer informatie over een bedrijfsuitje aan boord van Mandate vindt u hier.

De vierde weertraining van 9 tot en met 11 mei was uitermate gezellig. Het weer was ook interessant. We hebben behoorlijk veel regen gehad, maar niet op de momenten dat we aan het varen waren. Het meest opvallend was het grote verschil in luchtsoort. Woensdag 9 mei zaten we overduidelijk in vochtige subtropische lucht, donderdag ook nog, maar vrijdag was dat verdwenen en zaten we weer in koele lucht. We hebben heerlijk gezeild.

De weertraining ging woensdagochtend 9 mei van start met een flinke regenbui. Het water stroomde over de kade de haven in. De ochtend hebben we (Silvia, Tietse, Jeroen en Harry) besteed aan het theoretische deel van de weertraining. Na de lunch zijn we 's middags gaan varen. Het was al vrij laat en er stond een windkracht 4 uit ZW. Gezien de verwachtingen voor de volgende dagen besloten we naar Urk te zeilen. Daar arriveerden we ongeveer 7 uur 's avonds. Schipper Michiel trakteerde ons aanlsuitend op een heerlijke "late supper".

In de nacht wakkerde de wind flink aan en donderdagochtend stond er een vrij krachtige zuidenwind. 's Ochtends regende het stevig zodate we de theorie konden doornemen met op de achtergrond kletterende regen, gierende wind en klapperende vallen. Koud was het niet, want we zaten nog overduidelijk aan de warme kant van het front. 's Middags zijn we richting Enkhuizen vertrokken met een iets naar ZW geruimde matige wind. Regelmatig tikten we 8 knopen aan. Het ging zo lekker dat we onderweg besloten door te varen naar Medemblik. Rond zes uur werden we verwelkomd door havenmeester Peter in de gezellige Westerhaven. Opnieuw wist Michiel een heerlijk diner in elkaar te draaien. 's Avonds hebben nog gekeken naar de voor en nadelen van gribfiles en de "pluim".

Vrijdagochtend werden we wakker met een heel ander weertype. In de nacht was een koufront gepasseerd en nu was het een stuk frisser. Voordeel was dat de zon er geregeld doorheen kwam. Natuurlijk kwam de weertheorie 's ochtends aan de orde, nu met fronten, troggen, ruggen en andere verschijnselen die je op een weerkaart kunt tegenkomen. Na de theorie zijn we snel vertrokken om een beetje op tijd weer terug in Lemmer te zijn. Onderweg werden de boterhammen gesmeerd en opgegeten. De 5 Bft uit WZW zorgde voor een mooie vaart van 7,5 à 8 knopen met de zeilen in de melkmeisje-stand.

Terug in Lemmer hebben we nog even wat gedronken en nagepraat. Het was een uitermate gezellige tocht. Af en toe moest er ingegrepen worden om nog wat tijd over te houden voor de weertheorie. We hebben veel "weer" meegemaakt en de deelnemers hebben geleerd hoe ze zelf een weersverwachtingen kunnen maken met de weerkaarten. Nu is het een kwestie van doen, want "al doende leert men".

De derde 3-daagse weertraining aan boord van Mandate was een pittige. We hebben alle drie dagen veel wind gehad, imposante buien gezien en ook nog het effect van een actief warmtefront meegemaakt. Echt warm weer hebben we niet gehad. Pas toen we weer thuis waren kwam de warme lucht echt binnen zetten.

Donderdagochtend (26 april) gierde de wind door de haven. In de kajuit van Mandate begonnen de deelnemers Carolien, Rens en Bob aan het eerste theorie-onderdeel. Schipper Ted van IJperen had bij de bakker een stukje Friese "oranjekoeke" gehaald en dat ging er wel in. Omdat de wind later in de middag en in de avond wat zou afnemen zijn we rond een uur of twee het IJsselmeer opgevaren. Vooral het eerste stuk was bijzonder onstuimig met forse windvlagen. Met de kleine fok aan het kotterstag en het derde rif in het grootzeil liep Mandate al snel 8 knopen. We hebben 40 knopen op de windmeter gezien. Later nam de wind wat af en met halve wind en de genua 3 uit arriveerden we 's avonds rond zeven uur in Medemblik.

Vrijdag 27 april was het weer een stuk beter. De zon scheen, maar in de koude onstabiele lucht ontstonden al snel cumuluswolken. Na het theoriedeel in de ochtend zijn we 's middags richting Stavoren vertrokken. Met ruim 20 knopen uit ZZW was dit een relatief korte trip. Met slechts een dubbel gereefd grootzeil waren we met een snelheid van zo'n 7 knopen vlot in Stavoren. Geregeld was er cirrus te zien als voorbode van het warmtefront dat de volgende dag vanuit het oosten zou overtrekken. Ook was er even een stukje van de kring om de zon te zien. Rond vijf uur 's middags knoopten we vast vlakbij het Vrouwtje van Stavoren.

Zaterdag 28 april begon de dag met regen en een forse NNO-wind. Dit hadden we al zien aankomen, op basis van de weerkaarten waren we uitgegaan van 21-24 knopen uit NO. De ochtend hebben we gebruikt om fronten, troggen en andere lijnen op de weerkaarten te bespreken en ook om een verwachting voor Koninginnedag te maken. Na de lunch werd in de haven het 3-de rif weer in het grootzeil gestoken. Dat bleek ook nodig te zijn, want de wind was nog sterker dan verwacht. In eerste instantie hadden we 26-28 knopen wind, later in de buurt van Lemmer zelfs 30! Gelukkig was het grotendeels bezeild, alleen vlak voor de Lemsterbaai moesten we een paar slagen maken om binnen te komen. Rond half zeven lagen we weer aan de wal in Jachthaven De Punt.

We kijken met een voldaan gevoel terug op een geslaagde weertraining. Het was een behoorlijk enerverende tocht met veel "weer", maar met de ruime zeilervaring van de deelnemers was het prima te doen. En naast de zeilervaring hebben ze er nu ook flink wat weerervaring en -kennis bij gekregen.

De tweede 3-daagse weercursus aan boord van Mandate zit er op. Opnieuw was het behoorlijk koud, maar de deelnemers Kees, Berend en Pim gaven geen krimp en zorgen voor een uitstekende sfeer. Kees en Berend waren zelfs op eigen kiel vanuit Noordschans naar jachthaven De Punt in Lemmer te komen om over te stappen op Mandate.

Na de eerste uitleg over het weer woensdagochtend, zijn we 's middags tussen imposante buien door van Lemmer naar Medemblik gevaren. Ondanks het tweede rif in het grootzeil en een kleine kotterfok op, zaten we snel op 7 knopen snelheid. De wind varieerde van 15 tot 33 knopen, uiteraard door de invloed van de buien. Later werd de genua 3 gedeeltelijk uitgerold en al snel waren we in Medemblik. Gezien de windverwachting voor de nacht zijn we in de beschutte Middenhaven gaan liggen.

Donderdagochtend werd er met verse weerkaarten een nieuwe weersverwachting gemaakt en net na het middaguur zijn we weer het water opgegaan. Het was erg rustig in de haven en gezien het weer konden we zeilend van de kade wegvaren, iets wat niet vaak kan met een zeiljacht van ruim 14m en ruim 14 ton aan gewicht. Met een mooie zuidelijke wind zijn we in twee slagen naar Enkhuizen gevaren. Af en toe stond er ruim 8,5 knoop op het log. We konden doorzeilen tot voor de ingang van de Buitenhaven. Daar hebben we snel de zeilen gestreken en een plekje gezocht.

Vrijdagochtend hebben we na het ontbijt aandacht besteedt aan fronten, troggen en andere fenomenen op de weerkaart. Opnieuw werd er op basis van een setje nieuwe weerkaarten een update van de weersverwachting gemaakt. Vrijdagmiddag moest worden weggevaren van lagerwal, maar met een loeflijn op een bolder op de steiger bleek dat verrassend gemakkelijk te gaan. Eenmaal op het IJsselmeer werd de gennaker gehesen die er lekker aan sleurde. Later moesten we meer voor de wind varen, zodat de gennaker er af moest en 'melkmeisje' de nieuwe zeilvoering werd.

Rond 1700 uur knoopten we weer vast aan de kade in jachthaven De Punt. Het was opnieuw een zeer geslaagde weertraining. Tevreden deelnemers die aangaven dat ze veel geleerd hadden. Een prachtig resultaat, zodat schipper Michiel Scholtes en ondergetekende voldaan naar huis zijn gereden.

Vrijdag 13 (!) april ging de eerste weertraining van dit seizoen van start. Rond half 10 arriveerden de deelnemers in Jachthaven De Punt in Lemmer. Na het kennismaken gingen we van start met het eerste cursusdeel. Rond 1300 uur lunch en daarna begonnen we met de voorbereiding om te gaan zeilen. Schipper Michiel gaf uitleg over de boot en rond 1400 uur gooiden we de trossen los. In Stavoren was het niet moeilijk een plekje te vinden, want in de ouden haven lagen slechts twee andere boten.

Zaterdag begon zonnig en er waren zowel cumuluswolken te zien, maar ook cirrus waar een deel van de halo te zien was. Tijdens het tweede deel van de cursus bleek dat de wind 's middags zou aantrekken naar zo'n 13 knopen uit het noordwesten en later naar noordnoordoost zou draaien. Voor zondag was de verwachting dat er een vrij krachtig tot krachtige noordenwind zou komen te staan. Medemblik leek daarom een geschikte bestemming. Na een rustig tochtje kwamen we rond 1700 uur aan in de gezellige Westerhaven.

Zondagochtend bleek al snel dat het heel ander weer was: af en toe regen uit een overtrekkende occlusie en veel meer wind dan de voorgaande dagen. Tijdens het theoriedeel in de ochtend berekenden de cursisten dat er 20-22 knopen wind uit het noorden zou komen. Om 1300 uur verlieten we met opklaringen de Westerhaven en in het kanaal naar het IJsselmeer werd dan ook het tweede rif in het grootzeil gestoken. Dat was geen overbodige luxe, want de windmeter piekte regelmatig 24 à 25 knopen in windstoten. Een pittige tocht, maar de 37 jaar oude Mandate gaf geen krimp. Zoals gepland bereikten we om 1600 uur de Lemster baai en om 1700 uur lagen we weer aan de kade.

Het was een bijzonder geslaagde weertraining. De deelnemers hebben geleerd zelf met weerkaarten een weersverwachting te maken en de verwachtingen klopten als een bus. Het weer was alleszins acceptabel, maar het was wel koud. De sfeer was uitstekend en schipper Michiel heeft heel veel vragen over zeiltechniek kunnen beantwoorden. Kortom: een prima seizoensstart!